UPDATE: Niemiecka ustawa o łańcuchach dostaw, czyli co zmieni się dla polskich przedsiębiorców w zakresie międzynarodowej współpracy?

Na początku lutego ubiegłego roku informowaliśmy, że wraz z początkiem 2023 roku wejdzie w życie niemiecka ustawa o dochowaniu należytej staranności przedsiębiorcy w łańcuchu dostaw (niem. Lieferkettensorgfaltspflichtengesetz), która ma monitorować całość łańcucha dostaw począwszy od surowego materiału, aż do gotowego produktu.

Tak też się stało i 1 stycznia 2023 r. niemiecka ustawa o łańcuchu dostaw weszła w życie. Ustawa nakłada na duże niemieckie przedsiębiorstwa rozszerzone obowiązki w zakresie due diligence (tzn. należytej staranności) w obszarze ESG (ang. Environmental, Social and Corporate Governance) czyli obszaru, który dotyka sfer związanych z ochroną środowiska naturalnego, odpowiedzialnością społeczną i ładem korporacyjnym.

Kogo dotyczy ustawa?

Zasadniczo nowe zobowiązania zostały nałożone na niemieckie przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej 3000 pracowników, z uwzględnieniem pracowników spółek z grupy (dalej: Przedsiębiorstwa zobowiązane). Od początku 2024 r. z kolei zakres stosowania ustawy zostanie poszerzony
o nieco mniejsze przedsiębiorstwa bo zatrudniające powyżej 1000 pracowników.

Jak wspominaliśmy w poprzednim wpisie, nałożone na Przedsiębiorstwa zobowiązane wymagania w zakresie due diligence odnoszą się do całego łańcucha dostaw, w stosunku do wszystkich oferowanych przez nie towarów oraz usług. Łańcuch dostaw obejmuje wszystkie etapy wymagane do wyprodukowania danego towaru lub świadczenia określonej usługi, także podejmowane poza obszarem Niemiec (łącznie z wydobywaniem surowców).

Jakie obowiązki nakłada ustawa?

Na dostawców bezpośrednich czyli dostawców będących stronami umów z Przedsiębiorstwami zobowiązanymi, ustawa nakłada obowiązki w dużej mierze pokrywające się z wymaganymi działaniami, jakie „Przedsiębiorstwa zobowiązane” muszą podjąć we własnej firmie. Do tych działań zalicza się m.in.:

  • wprowadzenie odpowiednich polityk wewnętrznych,
  • prowadzenie okresowej analizy ryzyka,
  • wdrożenie środków zapobiegawczych i naprawczych,
  • stworzenie kanałów umożliwiających informowanie o potencjalnych nadużyciach oraz
  • coroczną publikację raportu z podjętych działań.

Co istotne, w przypadku wystąpienia naruszeń po stronie dostawcy bezpośredniego, będzie on zobligowany do współpracy z Przedsiębiorstwem zobowiązanym w celu wdrożenia środków naprawczych, a w razie najpoważniejszych naruszeń, w ostateczności niemiecki przedsiębiorca może być zobowiązany nawet do zakończenia współpracy.

W odniesieniu do dostawców pośrednich, niemiecki przedsiębiorca zobowiązany jest podjąć działania wyłącznie, gdy dowie się o możliwym naruszeniu – wówczas powinien przeprowadzić analizę ryzyka oraz podjąć odpowiednie środki naprawcze. Warto jednak wspomnieć, że ustawa zakazuje obchodzenia obowiązków dotyczących dostawców bezpośrednich, poprzez zawieranie transakcji lub ukształtowanie współpracy w taki sposób, aby zakwalifikować dostawcę bezpośredniego jako pośredniego. 

Znaczenie dla polskich przedsiębiorców

Polskie przedsiębiorstwa, które chcą kontynuować współpracę z niemieckimi kontrahentami, zobowiązane są opracować i wdrożyć w swoich organizacjach określone regulacje, bowiem świadczone przez polskich przedsiębiorców usługi na rzecz niemieckich kontrahentów mogą stanowić element łańcucha dostaw.

Co więcej, powinni być także przygotowani na to, że niemieccy przedsiębiorcy będą weryfikować polskich dostawców będących ogniwem w łańcuchu dostaw w zakresie spełniania wymogów określonych w niemieckiej ustawie, gdyż za nieprzestrzeganie tych przepisów grożą dotkliwe sankcje.

Polscy przedsiębiorcy, którzy chcą zatem utrzymać bądź nawiązać współpracę z partnerami biznesowymi działającymi na rynku niemieckim, powinni zweryfikować działający w swojej firmie system compliance, aby spełniać wymogi nałożone przez niemiecką ustawę. Z kolei w przypadku przedsiębiorstw, które jeszcze nie wprowadziły systemu compliance, jest to sygnał, że wdrożenie i utrzymywanie systemu compliance to działanie nieuniknione i konieczne w przypadku rozpoczęcia lub kontynuacji międzynarodowej współpracy. Co prawda na razie jedynie na rynku niemieckim, jednakże 10 marca 2021 roku Parlament Europejski przyjął rezolucję, w której wnioskował do Komisji Europejskiej o bezzwłoczne przedłożenie wniosku ustawodawczego w sprawie obowiązkowej należytej staranności w łańcuchu dostaw. To z kolei może oznaczać, iż wkrótce doczekamy się ogólnowspólnotowej regulacji w tym zakresie.


Zachęcamy do śledzenia naszych aktualności, w których na bieżąco informujemy o nowinkach prawnych m.in. z zakresu compliance, RODO czy prawa pracy.